Broeders en zusters,
De profeet Jona – de eerste lezing ging over hem – was een echte onheilsprofeet. Hij was gezonden tot de grote stad Nineve, de hoofdstad van de toenmalige grootmacht Assyrië. En zoals hij meende te verstaan, luidde zijn ene boodschap: Nog veertig dagen en Nineve zal vergaan. Vooral in sektes kom je zulk soort onheilsprofeten wel tegen: dan-en-dan zal de wereld vergaan. We halen er de schouders over op. Tot nog toe hebben ze het immers allemaal mis gehad. En we gaan over tot de orde van de dag. Maar dan missen we wel een punt! Want die voorspellingen hoelang het nog zal duren mogen er dan naast zitten – de dood en het einde komt wél. In de spirituele traditie van de monniken en van de kerk is het belangrijk te beseffen dat we vergankelijk zijn, dat we op aarde geen blijvende woonplaats hebben, dat we enkel passanten, voorbijgangers zijn. De toegangspoort tot menige oude begraafplaats draagt het opschrift: hodie mihi, cras tibi: Latijn voor: vandaag overkomt het mij, morgen u. En volgens de overlevering groetten vroeger de monniken elkaar met: memento mori: gedenk dat je moet sterven. Niet omdat ze levensmoe waren, niet als sombere onheilstijding, maar als wens om elkaar te helpen bewust te blijven dat de dood elk ogenblik nabij kan zijn, en geen levenstijd te verliezen, maar het leven te wijden aan wat het belangrijkste is.
In het evangelie hoorden we de eerste prediking van Jesus, helemaal aan het begin van zijn openbare optreden. Meteen, zonder inleidingen en opstapjes, schiet Jesus abrupt naar de kern, naar dat belangrijkste: De tijd is vervuld en het Rijk Gods is nabij; bekeert u en gelooft in het Evangelie. Jesus is geen onheilsprofeet, zijn boodschap is niet dat een of ander groot onheil nabij is. Ook is de vergankelijkheid van ons bestaan en de nabijheid van de dood niet het voornaamste scharnier van zijn boodschap. Nee, zijn boodschap is, zegt Hij meteen al aan het begin, evangelie, vertaald: goede, blijde boodschap. En wel daarom, omdat het Rijk Gods nabij is. Zo nabij als maar mogelijk. En dan niet in de zin van: nog even en dan is het er. Nee: nabij in de zin van onze mooie Nederlandse uitdrukking rakelings nabij: zo nabij dat je eraan kunt raken en het al afgeeft en gaat inwerken in jou. Of ook in de zin van de al even mooie Duitse uitdrukking hautnah: huid-nabij: zo dichtbij dat het je al op de huid zit. Gods liefdes-heerschappij is rakelings nabij, zit ons al op de huid, Gods vergeving en ontferming, ja: God Zélf is rakelings nabij, zit ons al op de huid, omdat Jesus rakelings nabij is. En hoe opener je bent, des te meer zal het op je inwerken en je veranderen, zul je je, in Jesus’ woorden, bekeren. De eersten die Jesus geloofden en Gods nabijheid in Jesus op zich lieten inwerken, worden in het evangelie van vandaag met name genoemd. Het waren eenvoudige, open mensen, te arm om zich op te sluiten in een vermeende bestaanszekerheid. De evangelist wijst daar uitdrukkelijk op. Eerst Simon en Andreas: vissers, maar ze hadden alleen maar netten, waarmee ze doorheen het water waadden om zo de vissen te vangen. Dan Jakobus en Johannes. Die hadden het ietsje breder: die hadden ook nog een bootje, van waaruit ze de netten konden uitwerpen. Prompt laten ze alles achter om Jesus te volgen. Ze houden ons een spiegel voor!
Het is aan ons om in die spiegel te kijken! Om te kijken of ook wij open en vrij zijn om de inwerkingskracht van Jesus en zijn boodschap gewaar te worden, om de rakelingse nabijheid van Gods liefde-vol-ontferming echt aan ons te laten raken en werken. En we mogen de dagelijkse rakelingse nabijheid van de dood ons laten helpen geen levenstijd te verdoen en ons vooral diep te láten raken. Christus’ rakelingse nabijheid valt ons in ieder geval ook hier en nu ten deel: in deze eucharistie, waarin we, hoe drastisch letterlijk!, in de gestalte van het geconsacreerde Brood (en de geconsacreerde Wijn) aan Hem mogen raken, op de huid en verder dan dat. Zodat Gods liefdesheerschappij zich aan ons kan afgeven en op ons inwerken.
Amen.
br. M.