Broeders en zusters,
Kerkelijk gesproken zitten we nu op een scharniermoment van oud naar nieuw: van een oud kerkelijk jaar naar een nieuw. Volgende week begint de Advent, de voorbereidingstijd naar Kerstmis; begint een nieuwe gang door het leven van Jesus Christus in de aardse tijd: eerst levend in het Heilige Land, van Bethlehem tot Golgotha, dan levend in de Kerk en in óns eigen leven. Een nieuw kerkelijk jaar wil ook echt nieuw zijn: een ontdekkingstocht, vol nieuwe verrassingen van Christus’ levende, werkzame aanwezigheid. Maar vandaag sluiten we eerst het nu bijna voorbije kerkelijke jaar af. Vandaag is het als een oogstdag: wat is de oogst van dit oude kerkelijke jaar, die we als mondvoorraad mogen meenemen in het nieuwe? We slepen al zo veel mee: bijvoorbeeld een onduidelijke politieke toestand na de verkiezingen voor de Tweede Kamer, mondiaal van Oekraïne tot Gaza vreselijke geweldshaarden, en persoonlijk zullen we zeker ook het nodige aan zware bagage meeslepen. Maar nu vragen we naar de spirituele oogst, de oogst aan de binnenkant van het leven. We sluiten het aflopende kerkelijke jaar vandaag af met het feest van Christus Koning. Je kunt van alles aanmerken op dat feest: dat het pas een eeuw oud is (en dat is jong in de kerk!): een maaksel van die tijd, bedoeld als correctief op opkomend fascisme en nazisme, waarin leiders zich een verlossersaureool aanmatigden; of dat het beeld van een koning steeds meer uit de tijd raakt en niet meer behulpzaam is om te vatten hoe Christus koning is. Allemaal waar, maar toch kan het feest van Christus Koning ons helpen de oogst binnen te halen van het aflopende kerkelijke jaar, om die als mondvoorraad mee te nemen de nieuwe Advent in en verder.
Allereerst: het feest van Christus Koning zegt, dat Christus het laatste woord heeft. Over álle jaren en tijden. Er schreeuwen in de wereld en in ons land véle stemmen, en misschien ook wel in ons eigen hoofd en hart. Maar gelukkig heeft niet de hardste stem of de grofste geweldenaar, maar heeft Christus het laatste woord: aan het einde der tijden. Hij zet dan alles en iedereen op z’n plaats en in z’n recht. We hoeven dus niet bang te zijn of in onze schulp te kruipen of ons te laten intimideren. We kunnen frank en vrij het nieuwe tegemoet gaan.
Vervolgens – en daar is het evangelie van vandaag heel duidelijk in! – : Christus’ laatste woord klinkt al vooruit overal waar wij aan de minsten der mensen, aan de minsten van Christus’ broeders en zusters, zorg en aandacht geven – óf zorg en aandacht onthouden. Eén mens maakt het verschil. Eén goede daad maakt het verschil. Eén gebaar maakt het verschil. Je zou in de bekoring verstrikt kunnen raken te denken dat dat één mens, één goede daad, één gebaar maar een onnozele druppel op een gloeiende plaat zijn, en niets voorstellen en niets uithalen. Maar dat zou inderdaad een bekoring zijn: een bekoring die ons wil lamslaan en de machten en krachten van de wereld alleen maar in de kaart wil spelen. Eén mens, één goede daad, één gebaar maakt het verschil, omdat Christus de Heer Zelf erin geraakt wordt en er daardoor een op het eerste gezicht onzichtbare hefboom in het spel is: Christus de Heer is de hefboom die dat minieme stukje aarde tot de hemel verheft, dat korte stukje tijd tot de eeuwigheid, die onnozele druppel tot de zuivere, niet te stelpen bron.
Dat mag de oogst zijn die we meenemen in het nieuwe kerkelijke jaar. Onze ontdekkingstocht naar Christus’ levende en werkzame aanwezigheid daarin, vol belofte van nieuwe genade-verrassingen, zou vooral oog mogen hebben voor wat in de ogen van de zogenaamde grote wereld kleine onnozele momenten en ontmoetingen zijn, wellicht zelfs aan de rand van de samenleving. Dáár bij uitstek laat Christus aan Zich raken. Eén goede daad, één gebaar van aandacht en zorg maakt dan het verschil. Want op de achtergrond is er een hefboom in het spel: Christus de Heer, Christus Koning, die nu al – op voorhand! – een laatste woord spreekt.
Amen.
Br. M.