Broeders en zusters,
Laten we even teruggaan naar het begin van Pasen. Naar Witte Donderdag dus. Ons woord Pasen komt immers oorspronkelijk van het Hebreeuwse woord Pesach, dat doortocht betekent. Pasen is de viering van Jesus’ doortocht door lijden en dood heen naar de verrijzenis, naar het ten volle definitief opgenomen zijn in God. Pasen als Jesus’ doortocht begint bijbels en ook liturgisch gezien dus niet pas bij de Paaswake van de Paasnacht of bij vroege ochtend van Paaszondag: dat is de bekroning van zijn doortocht door lijden en dood. Pasen als Jesus’ doortocht begint met Witte Donderdag, als Hij zijn lijden ingaat en eerst de eucharistie instelt, zodat Hij in ons en wij in Hem die doortocht kunnen gaan. Maar daarvoor was er eerst nog de voetwassing: bij zijn Laatste Avondmaal wast Jesus zijn leerlingen de voeten, als teken van uiterste dienstbaarheid, als bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe. We stonden in onze overweging van afgelopen Witte Donderdag stil bij het opmerkelijke woord, dat Jesus gebruikte om die voetwassing te duiden. Hij bedoelde die voetwassing niet zozeer als een voorbeeld van dienstbaarheid, dat wij zouden moeten navolgen. Die voetwassing duidde Jesus als een oerbeeld. (Grieks: niet: paradeigma [voorbeeld], maar: hypodeigma.) Zo vaak wij dus in ons dagelijkse leven in die houding van Jesus gaan staan, en zo vaak wij elkaar om zo te zeggen de voeten wassen, zo vaak stellen wij Zijn liefde reëel tegenwoordig[1]. Dan zijn wijzelf in onze dienende houding een levende afbeelding van het toonbeeld of oerbeeld dat Jesus bij de voetwassing bij het Laatste Avondmaal is. Dan geschiedt Zijn dienende liefde in en door ons, en zijn wijzelf even een reële gedaante geworden van Jesus’ liefde tot het uiterste toe.
Nu stappen we over van Witte Donderdag naar deze Paasmorgen. Paasmorgen is de bekroning van Jesus’ Pascha, Jesus’ doortocht, en dus ook de onvermoede bekroning van wat gaande is als wij elkaar om zo te zeggen de voeten wassen, en daarin het oerbeeld van Jesus’ dienstbaarheid en liefde reëel tegenwoordig stellen. We hoorden op deze Paasmorgen het bericht van de evangelist Johannes over de verrijzenis van Jesus. Dat bericht telt negen regels. En maar liefst drie daarvan gaan er omstandig en uitvoerig over, dat de grafdoeken waarin Jesus begraven was, en de zwachtels en de hoofddoek nog in het lege graf liggen. Alles waarin een afdruk van het bebloede en verwonde lichaam en gelaat van de gestorven Heer Jesus was nagelaten, ligt er nog. Wil daarmee niet gezegd zijn: die afdrukken van Jesus, hoe waardevol ook, zijn als het ware van gisteren? Nu echter is met Jesus’ verrijzenis iets anders gaande! Nu maakt de levende Heer ándere, nieuwe afdrukken, nieuwe afbeeldingen van Hemzelf. Lévende afdrukken, omdat Hij de Lévende is. Nu! Lévende afdrukken, lévende afbeeldingen van Hemzelf in de minsten, de armsten en meest behoeftigen in onze wereld, die Hij de Zijnen noemt en in wie Hij als Verrezene wonderlijk aanwezig, beter: inwezig is, en in wie Hijzélf ons aanziet. Of ook levende afdrukken van Hemzelf in ons, want in ons diepste diep drukt Hij krachtens het doopsel voortdurend zijn zegel in, zodat we onszelf mogen ontvangen en ontdekken als zijn levende afdruk, in wie Hij bidt en bemint en dient. Levende afbeeldingen en indrukken van de Levende: het wonder van Pasen hier en nu!
Jesus’ verrijzenis, is een scharniergebeuren voor onze blik- en leefrichting. Neem je Jesus’ woorden en zijn voorbeeld met je mee, om je die te herinneren, en om die na te volgen, zodat zijn wijsheid en zijn normen en waarden je kunnen helpen je leven richting te geven? Is je geloof vooral een levensbeschouwing, een geheel van waarden, die zich normeert aan hoe Jesus ooit geleefd heeft? Óf is jouw blik- en leefrichting als gelovige juist de andere kant op, naar voren als het ware: Jesus lééft en gaat ons voor en trekt ons mee, en geeft steeds verse indrukken en afdrukken van zijn levende aanwezigheid? Verse indrukken en afdrukken waarin de levende Heer zelf reëel tegenwoordig is en ons aanziet en ons voor een ogenblik aanraakt en (over-)vormt, om dan meteen weer vérder te gaan en ons mee te trekken naar een volgend Paas-moment. Pasen gaat niet over ver weg en lang geleden. Pasen gaat over hier en nu. Rakelings nabij en zelfs nog méér dan dat.
Ik wens u graag een zalig Pasen!
Br. M.