Broeders en zusters,
Heeft u in uw leven een middelpunt? Een punt dus, van waaruit u leeft, en waar u steeds weer terugkeert? In eerste instantie zal het antwoord – gelukkig! – veelal luiden: mijn huis, mijn gezin, mijn gemeenschap, dát is mijn middelpunt; daaruit leef ik en daarheen keer ik steeds weer terug: dáár ligt mijn zwaartepunt. Heeft ook uw persoon, uw persoonlijkheid een middelpunt? Een centrale waarde, een centrale houding, van waaruit u leeft en dat alles wat u doet draagt en samenhoudt? En er is voor Godgelovigen, en dat wij toch zoals we hier samen zijn, nog méér. Aan de binnenkant van het middelpunt dat mijn huis of gezin of gemeenschap is, en ook dat middelpunt overstijgend, zou er een gelovig middelpunt mogen zijn. Wat is dan mijn middelpunt als gelovige? Mijn middelpunt als gelovige dat al het andere en ook elk ander middelpunt in mijn leven draagt en doordringt en bezielt?
Ieder gelovige zou over die vraag mogen nadenken. De antwoorden kunnen heel veelkleurig zijn. Maar nu is er dat feest van vandaag, Sacramentsdag, dat zegt en viert: Christus, meer nauwkeurig: de eucharistische Christus, is het middelpunt van jouw wereld en jouw leven, of zou althans het middelpunt daarvan kunnen en willen zijn, en ook het middelpunt van ieders leven en van heel de wereld. Dat wordt op deze dag heel aanschouwelijk gemaakt door iets wat zo kenmerkend is voor de dag van vandaag: door de monstrans, het kunstige vaatwerk dus waarin de geconsacreerde Hostie, de eucharistische Christus, geplaatst wordt, om vervolgens vereerd te worden in de aanbidding en/of rondgedragen in de processie. [Overigens: vanmiddag van 3 uur tot 6 uur is er hier in de Abdijkerk zulk een aanbidding: van harte uitgenodigd; en straks, aansluitend aan de H. Mis, houdt onze communiteit zulk een sacramentsprocessie, kort, door de kloostergangen. Maar nu weer terug naar de monstrans.] De monstrans is zó, dat vanzelf de Hostie het middelpunt is, waarheen de concentratie getrokken wordt, en van waaruit alles bestraald wordt. De meeste monstransen, zeker vanaf de 16e eeuw, hebben dan ook de vorm van een zon, met de Hostie als hart, van waaruit de stralen van de monstrans als zonnestralen alle richtingen opgaan. Een oudere vorm dan deze zogenoemde zonnemonstrans is de torenmonstrans, die meer de vorm van een toren heeft, en waarin de Hostie dan vooral het middelpunt is tussen boven en beneden, het middelpunt dus tussen de werkelijkheid van God en onze aardse werkelijkheid. De monstrans die wij aanstonds gebruiken in onze sacramentsprocessie is zo’n torenmonstrans. Hoe dan ook: de eucharistische Christus is tot in de vormgeving van de monstrans toe het middelpunt, het midden. Om te vieren en te getuigen, of ook om ons bewust te maken: Hij is het middelpunt van ons leven, van onze persoon, en van ons samenleven.
Maar we mogen nog een stap verder gaan. In het evangelie van vandaag hoorden we Jesus bij herhaling zeggen: Ik ben het levende brood. Wie van dit brood eet, zal leven in eeuwigheid. En ook: Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, blijft in Mij en Ik in hem. Dat is dus het ultieme mikpunt, ook van Sacramentsdag met z’n aanbidding van de uitgestelde Hostie en met z’n Sacraments-processie: dat we de eucharistische Christus nuttigen. Dáár legt het evangelie van vandaag juist alle nadruk op: wel 10 keer in 8 verzen, in de meest dringende en drastische formuleringen. Op deze feestdag zou je dat ook zó kunnen formuleren: Christus hoopt dat wij, door te communiceren, door Hem op te nemen in ons wezen, zelf als het ware een levende monstrans zouden worden, met Hém als ons levende en reële middelpunt, en Hém uitstralend in heel ons doen en laten, in ons spreken en zwijgen. Monniken zouden dan als het ware een levende torenmonstrans moeten worden; en anderen, met een andere roeping en een andere plaats in kerk en wereld, als het ware een levende zonnemonstrans. Hoe dan ook: daar zal het wel heen moeten: dat wij zelf een levende monstrans worden. Anders blijft het feest van vandaag halverwege steken en zal het verlopen.
Amen.
br. M.