Broeders en zusters,
In de samenleving wordt er twee dagen Pasen gevierd; maar in de kerk vieren we zeven weken Pasen: namelijk tot en met Pinksteren. Steeds weer klinkt er alleluja, een soort paasjuichkreet. En toch: wat is het moeilijk om werkelijk Paasmensen te zijn, om Pasen niet leeg te laten zijn, om die blij-juichende alleluja’s niet hol te laten klinken: leeg en hol omdat ons hart en ons feitelijke leven en samenleven zo weinig échte vreugde kent, zo weinig overwonnen onverlostheid.
De sleutel tot Pasen is de herkenning – de herkenning: het is de Heer Jesus Christus Zélf! De sleutel om uit te groeien tot paasmens is: te durven en kunnen herkennen dat in en achter erva-ringen of gebeurtenissen of ontmoetingen een aanwezige Persoon oprijst: Jesus Christus, Hij Zelf, de verrezen Heer. Dat is precies ook de kernzin uit het evangelie vandaag: Ik ben het Zelf. Die fundamentele herkenning, waar alles om scharniert, moet je leren én moet je durven. Zelfs bij de apostelen mét hun verschijningen van de Verrezene was die niet onmiddellijk gegeven.
Pasen kan langs vele wegen een leven binnenkomen, als die maar tot herkenning leiden. Het is leerzaam enkele van die wegen langs te gaan. Bij de latere apostel Paulus gebeurde dat, toen hij de eerste christenen vervolgde; op weg naar een nieuwe vervolgingsronde ontvangt hij als door een bliksemstraal het inzicht, dat hij niet enkel christenen vervolgt, maar in hen Jesus Christus Zelf. Opeens mag hij in de door hem vervolgde christenen een Aanwezige herkennen: Jesus Christus, – en die herkenning verandert heel zijn leven. – Dat komt dicht bij Jesus’ woord: al wat gij aan de minsten der Mijnen hebt gedaan, dat hebt ge aan Mij gedaan. Pasen kan ons leven binnenkomen als we in die mens in nood de meelijdende, lévende Christus Zélf herkennen. – Of ook in eigen lijden, in eigen vernedering, en Hijzélf levend daarbij en daarin blijkt te zijn.
Het evangelie van vandaag suggereert nog een ander scharnier: de Heilige Schrift, de Bijbel. Wellicht heeft niet iedereen een even intensieve omgang met de Heilige Schrift. En zelfs als je die wél hebt: je kunt het spoor bijster raken in die vele bijbelboeken, of de aansluiting missen tussen toen en nu. Maar óók kan het zijn, dat bijbelwoorden wijder opengaan en hun geheim gaan prijsgeven. Zodat je opeens gaat herkennen: ja, ook de Schrift is gestalte, gezicht van de levende Messias, de levende Christus: Hij is het Zelf!
Net als de apostelen kunnen ook wij te bang en te afhoudend zijn als het gaat om die herkenning, ongeacht hóe Hij ons leven binnenkomt. Je kunt te afhoudend zijn uit een soort bescheidenheid, en op voorhand je eigen persoontje te klein en onbenullig vinden om de Aanwezigheid van de Levende Christus te kunnen herkennen. Je kunt te afhoudend zijn door een al te rationele of zakelijke houding, die blijft staan bij het onmiddellijk zichtbare en niet openstaat voor wat daarín en daaráchter zich aandient. Je kunt te afhoudend zijn uit een onbewust – vermeend – zelfbehoud, omdat je aanvoelt: als ik de Heer Zélf ga herkennen, wordt het geloof wel erg concreet en moet ik ‘eraan geloven’… – Ja, die Paas-herkenning moet je dúrven, of minstens eens durven ‘uitproberen’. Anders zal ons Paasgeloof abstract blijven en Pasen ons vreemd.
Het hoeft niet meteen perse een strálende herkenning te zijn in volle overgave. Er is ruimte voor aarzeling en weifeling en tasten. Die ruimte hadden de apostelen ook: dan wij zeker. Een scharnier hoeft niet perse met één klap òm te slaan. Door een deur die op een kier staat, kan toch al licht, Paaslicht, binnenvallen. En zoals de Eucharistie bij zoveel dingen van het geloof samen-vatting en samenballing is, zo ook hier. Het gáát in de Eucharistie om heel veel dimensies en aspecten, en iedereen heeft wel een eigen insteek. Maar het drááit, het scharniert om dit ene: de herkenning bij het gebroken Brood en de vergoten Wijn: het is de levende Heer, Hij is het Zélf!
Amen.
Br. M.