Broeders en zusters,
Juist het feest van Hemelvaart laat tegelijk zien hoe rijk én hoe arm de menselijke taal en voorstellingswereld is, – arm én rijk als het erom gaat de dingen van God en het geloof uit te drukken. Hoe dichter de geloofstaal God zelf, de Onzegbare, nadert, des te ontoereikender worden de woorden en de beelden. Maar tegelijk: des te krachtiger en suggestiever. Als wilden ze met verhoogde kracht verwijzen naar iets dat voorbij alle woorden en voorstellingen ligt. Het is inspirerend dat taalspel aandachtig te volgen.
Wij vieren met Hemelvaart dat Jesus, de Gekruisigde en Verrezene, ingegaan is in de hemel, dat is: ten volle ingegaan in het Mysterie van God Zelf. En wij gebruiken in onze taalarmoede en taalrijkdom bij gebrek aan beter een ruimtelijk beeld: hemelváárt zeggen we, en ópgenomen ten hemel. Niet omdat de hemel en het Mysterie van God ergens in de lucht of in het heelal boven ons zouden zijn, maar omdat ze ons oneindig te boven gaan. Het verhaal uit de Handelingen van de Apostelen voegt daar het beeld van de wolk aan toe: een wolk onttrok de als omhoog opstij-gende Jesus aan hun ogen. Die wolk maakt het allemaal nog onzichtbaarder en onzegbaarder, maar suggereert tegelijk krachtig een nieuwe nabijheid. Want wolken stijgen niet op, – wolken lossen op in de lucht die wij allen inademen. Die wolk is beeld daarvoor hoe de verrezen Jesus nu alomtegenwoordig en alom nabij wordt, zoals God Zelf alomtegenwoordig en alom nabij is.
Daar komt nog een ander beeld bij, gebruikt in het hemelvaart-bericht volgens het evangelie van Marcus, dat dit jaar gelezen is: Jesus vaart ten hemel om plaats te nemen aan de rechterhand van God. In die samenhang is Jesus’ Hemelvaart ook opgenomen in de geloofsbelijdenis: Die opgestegen is ten hemel en zit aan de rechterhand van God de almachtige Vader. Hemelvaart betekent niet, dat Jesus nu verder als het ware ‘onbepaald’ in de hemel, in het mysterie van God is. Hemelvaart betekent dat Jesus nu zit aan de rechterhand van God: precies dát is Zijn ‘plaats’. Ook dat is natuurlijk een beeld: een beeld ontleend aan een menselijk lichaam en aan menselijke verhoudingen. Een zeer ontoereikend beeld, als zou God handen hebben, en een links en rechts hebben, maar tegelijk een beeld boordevol suggestieve kracht. Dat Jesus zit aan de rechterhand van God de Vader is beeld daarvoor, dat Hij nu als het ware de hand, de ‘hand-langer’ van de Vader is, degene die de hand van de Vader langer maakt en vorm geeft. Zonder beeldspraak gezegd: voortaan wil God, wil de Vader enkel werken dóór de verrezen Jesus.
Dat lijkt misschien een woordenspel, ver weg van ons dagelijks leven. Maar welbeschouwd heeft dat enorme, ook heel praktische gevolgen. Als sinds Hemelvaart God uitsluitend wil werken door de verrezen Jesus, dan werkt God voortaan dus uitsluitend Christusvormig. Jesus geeft nu voorgoed gestalte aan de werkzaamheid van God. Heel Gods almacht en voorzienigheid gaan nu langs en door Jesus en krijgen de trekken van Jesus en zijn Pascha. Alles in ons leven en alles wat ons overkomt en gegeven wordt, ook het moeilijke, het zware, het pijnlijke, – álles is er nu op gericht om met Christus mee te sterven aan de oude mens en met Hem mee te verrijzen tot een nieuw leven – het Zijne. Alles wil daartoe dienen.
Een andere vorm en werkzaamheid van God hebben we sinds Jesus’ Hemelvaart en plaatsneming aan Gods rechterhand niet meer te verwachten. We zouden veel meer van God in ons leven en in onze wereld herkennen, als we serieus namen dat Hij nu enkel nog door Jesus’ hand handelt, dus strikt Christus-vormig. Alles is van Godswege daarop geordend, dat wij uitgenodigd en geholpen worden te sterven aan onszelf, aan de oude mens, om zo ons geschikt te maken te verrijzen tot een nieuw leven in Christus. Het feest van Hemelvaart betekent dat Christus’ levensvorm en levensgeheim van kruis en verrijzenis nu alom om ons heen is en in alles op ons aandringt en indringt – om ons daarin op te nemen en om te vormen.
Amen.
Br. M.