Broeders en zusters,
De kerkdeur waardoor u binnengekomen bent, is een forse deur. De ingangspoort van de abdij zelf is ook al zo’n forse deur. Als je om binnen te komen die deuren zou moeten wegdragen, zou dat flink tegenvallen. We zouden, áls het al zou lukken, ons eraan ‘vertillen’. Maar wegdragen hoeft ook niet, we hoeven die deur of poort enkel weg te draaien. Hij hangt, hangt in de scharnierpennen. Wat op zichzelf onhanteerbaar is, wordt hanteerbaar door het óp te hangen.
Dat moeten we vasthouden. Jesus gebruikt het om aan te geven hoe om te gaan met iets dat eveneens zwaar en soms onhanteerbaar is: ons feitelijke leven. Gezinsleven, kloosterleven, samenleven in maatschappij of kerk of werkkring: als je alles ook nog góed wilt doen, alles volgens de geboden en de normen en de al dan niet terechte verwachtingen, dan kun je het gevoel krijgen te verstikken in je leven als in een té grote opgave. Vooral als er tegenslagen of problemen komen! Hoe dán de deur of de poort nog open te krijgen naar leven en toekomst? Hoe kun je in alle omstandigheden, ook als die tegenwerken, de goede keuzes maken? Hoe kun je alles en iedereen, zelfs als ze je het moeilijk maken, récht doen? Zulke vragen leefden ook in Jesus’ dagen, zeker ook bij de gewetensvolle Farizeeën en schriftgeleerden. Jesus wijst een uitweg: schuif de last van het leven met al die taken en plichten en problemen niet weg, vertil je er echter ook niet aan, maar hang ze óp, hang ze op aan de liefde – zoals een zware deur hangt aan de scharnierpennen en zo hanteerbaar wordt. Laat alles daarom draaien. Heb nog maar één levensprogramma: leren liefhebben en anderen helpen leren lief te hebben. En laat álles dienen als materiaal en kans dáárvoor. Wees met al je krachten en vermogens dáármee bezig. Dat maakt je leven één en eenpuntig, en dus ten diepste éénvoudig, zelfs temidden van zware lasten en problemen en tegenslagen, of die zich nu oplossen of niet.
Maar wat bedóelt Jesus met liefde? Voor onze moderne oren is wel het belangrijkste dat liefde zoals Jesus die bedoelt géén gevoel is, althans niet allereerst of in de kern. Was liefde dat wél, dan zou Jesus ons de liefde tot God en elke – ook toevallige – naaste niet kunnen voorhouden als het voornaamste gebod: gevoelens opwekken op gebod, dat gaat niet. Blijkbaar heeft liefde meer met de wil te maken. Beminnen is beslissen. Wie liefheeft doet dat omdat hij of zij daartoe heeft besloten: besloten om voorbij de grenzen van voorkeur of van zin-of-geen-zin, of van fijn-of-niet-fijn, besloten om voorbij dat alles eigen en andermans lévensgroei, líefdesgroei te bevorderen. Gaandeweg, doorheen levenservaring en verdieping, zul je ontdekken, dat die wilskeuze, die beslissing, een diepe bron heeft: dat ze eigenlijk een ántwoord is op een geheimenisvolle liefde van God naar jou toe, die voorafgaat aan jouw antwoord. Maar in de alledaagse praktijk begint het met jouw keuze en beslissing om eigen en andermans lévensgroei, líefdesgroei te bevorderen.
Dat lijkt misschien – als je het over de liefde hebt – erg nuchter en karig. Maar toch: wie weet niet uit eigen ervaring, dat de beslissende fasen in een huwelijk, of in een vriendschap, of in een levenstoewijding aan God in een klooster, – dat de beslissende fasen daarin niet gedragen worden door een warme gevoelsgolf, maar door de trouwe keuze en beslissing om – ook als er soms een tijdje, of zelfs een hele tijd, geen gevoel is, of zelfs een averechts gevoel – om ook dán aandacht op te brengen en toewijding en verantwoordelijkheid. Zulke fasen zijn geen inzinkingen zónder liefde, integendeel, ze zijn vindplaatsen van échte liefde. Als Jesus ons aanraadt ons leven op te hangen aan de liefde tot God en de naaste, moeten we denken aan zulke nuchtere, gewilde, gekozen liefde. Dat is de spil: dáár draait het om, dát maakt ons leven eenvoudig. Alleen zó draait de poort van ons leven, van ons échte leven, open.
Amen.
Br. M.