Over enige tijd beginnen weer voor de verschillende bedrijfstakken de CAO onderhandelingen. Onderhandelingen die steeds vaker lijken op gevechten om meer loon: de inflatie minstens bijhouden en liefst de koopkracht nog meer versterken.
Jezus vertelt een verhaal. Een werkgever huurt mankracht in en met elke werknemer komt hij het normale loon overeen: een denarie, ongeveer zoveel als je nodig hebt om een dag te leven. De pijn in dit verhaal zit in het aantal uren dat de mensen gewerkt hebben en toch hetzelfde loon ontvangen. Vlgs de wetten van onze economie zit Jezus zonder meer fout. Werkgever noch werknemer zal aanvaarden dat het loon niet in verhouding staat tot arbeidsduur. Maar in deze parabel gaat het niet over economische wetmatigheden of over sociale rechtvaardigheid in de samenleving: het gaat over het Rijk der Hemelen. Wil dat dan zeggen dat deze parabel niet voor ons bedoeld is? Niet voor het hier en nu maar voor later: de hemel! Als dat zo is dan heeft ze weinig of niets te maken met ons concrete leven van alledag. Maar stel dat deze verdelende rechtvaardigheid in de hemel op deze manier geordend is dan is dat voor ons nog moeilijk en denken we even door: geen categorieën van heiligen, geen hiërarchie naar de graad van heiligheid: de aartsvaders zijn niet minder dan de apostelen en de kerkvader niet beter dan de martelaar en straks wellicht u of ik. En toch is het moeilijk anders denkbaar: je kunt nu eenmaal niet gelukkiger zijn dan oneindig gelukkig en niet eeuwiger dan eeuwig. Als dat zo is dan trapt deze parabel open deuren in…tenzij deze parabel wel degelijk iets te maken heeft met het hier en nu: op aarde zoals in de hemel.
Had Jezus als verteller de wrevel bij de arbeiders niet kunnen voorkomen als de uitbetaling begonnen was met degenen die het eerst gekomen waren en het langst gewerkt hadden? Ze hadden hun loon ontvangen en waren tevreden naar huis gegaan. Maar nee. Jezus is familie van de hemelse wijnbouwer. Hij benadert mensen op een andere manier: als gelijken, als gelijkwaardig aan elkaar, de laatsten zogoed als de eersten. Kinderen zijn kinderen: broers en zussen zijn broers en zussen. Zij krijgen allemaal evenveel van de erfenis. Of “zijt kwaad omdat ik goed ben”. Misschien zijn we nog niet zover. Hebben ook wij niet vaker het gevoel -sterk uitgedrukt, dat we recht hebben op wat de anderen ook bezitten. Er zijn altijd anderen die meer hebben, jonger zijn, knapper, rijker, gezonder! En tegelijk weten we dat er zovelen zijn die huis en haard kwijt zijn. Er zijn velen die niet zien of horen. Miljoenen die niet genoeg te eten hebben. Maar met hen vergelijken we ons niet.
Maar het gaat nog steeds over het rijk der Hemelen…op aarde. En daarvan zegt het evangelie telkens weer dat het anders is: dat het daar te doen is om gerechtigheid ahw boven op de rechtvaardigheid. Rechtvaardigheid is het fundament van de goddelijke economie, de heilseconomie, het heilsplan en onveranderlijke bedoeling van de Schepper wat het geluk van zijn schepping betreft. Hem gaat het niet over zoveel uren werk of weken vakantie, over jij zoveel en jij zoveel minder; maar over werk voor iedereen: beter gezegd: over leven en geluk voor iedereen. En deze levenseconomie, deze levenskunst zegt dat wie het eerst geroepen is er direct mee moet beginnen, het eerste uur nog; en dat wie de roepstem pas laat verneemt, toch ook meteen moet beginnen en een voltijdse medewerker wordt; en dat wie veel kan geroepen is om veel te doen, terwijl de kleine bijdrage van iemand die minder kan eenzelfde waarde heeft.
In Gods ogen en dus in de ogen van wie in God gelooft, geldt als principe: een evenwaardig leven voor alle mensen: alle mensen evenveel waard, elkaar waard, elkaar waardig. Actieven alsook minder efficiënten, geleerden en niet geletterden, handigen en gehandicapten, pioniers en nieuwkomers, de dromers en de laatbloeiers, de zonen en de vaders.
De parabel wil ons binnenleiden in Gods handelen en denken. In Gods logica. En deze wordt toegankelijker omdat tegenstellingen zich ontwikkelen tot relaties, waar wrevel en naijver plaatsmaken voor vreugde en tevredenheid omdat wie na ons komt, die van het elfde uur, mede dankzij ons, die van het eerst uur, het beter treffen of minstens evengoed als wij het ooit getroffen hebben. Zo gaan we begrijpen wat God voor ogen staat: als we denken over vader en zoon, kind. Een vader kan niet gelukkig zijn als zijn kind niet gelukkig is. In de context van het evangelie: de eersten zullen de laatsten zijn en de laatsten de eersten. Een zoon kan op zijn beurt niet echt gelukkig zijn als zijn vader het niet is. Mogen wij vaders en zonen zijn voor elkaar, moeders en dochters. Voor elkaar op deze aarde goede broeders en zusters: kinderen van de Vader in de hemel.
Br. R.