Broeders en zusters,
Het evangelie vandaag gaat over kerk-zijn. Wat is kerk-zijn eigenlijk? Je kunt die vraag op vele manieren aangaan. Van heel hoog gestemd tot heel laag gestemd. Te veel om op te noemen. Het evangelie vandaag nodigt ons uit de kerk te zien en te beleven om zo te zeggen als sacrament.
Want als het goed is (let wel: als het goed is!), gaan bij kerk-zijn buitenkant en binnenkant samen in een bijzondere verknoping. Sterker nog: die buitenkant is onmiddellijk teken en bemiddeling van die binnenkant, ongeveer zoals dat bij de zeven sacramenten van de kerk bij uitnemendheid gaande is. Als het evangelie vandaag over kerk-zijn spreekt, dan gaat het over de binnenkant, over de mystieke diepte van kerk-zijn, maar dat dan niet vaag en hoog en ver weg, maar over die mystieke kern van de kerk juist in het concrete, bemiddeld door het concrete, gegeven in het concrete, zichtbaar wordend in het concrete: dus ook in ons, hier en nu, hoe kleinschalig ook. Want wij zijn Kerk. Elk christelijk, katholiek huwelijk en huisgezin is al kerk-in-het-klein. Even afgezien van kluizenaars of van eenpersoonshuishoudens, is die huiskerk de kleinste versie van de kerk. En ook elke kloostergemeenschap is kerk-in-het-klein. Huiskerk en kloostergemeenschap zijn natuurlijk ook een stukje kerk, zijn ledematen, cellen, van het lichaam dat de kerk is. Maar ze zijn allereerst kerk-in-het-klein. Alles wat de kerk tot kerk maak, dus meteen ook die mystieke kern, is er wezenlijk aanwezig, als in een notendop. En het evangelie van vandaag werkt dat uit.
Waar er twee of drie verenigd zijn in mijn Naam, daar ben Ik in hun midden. Twee, dat is de kleinste maat van de huiskerk. Maar ook dan meteen helemaal Kerk! Want daar is Christus in hun midden. En dát is toch het geheim, de mystieke kern, van elk kerk-zijn. Dát is het geheim van elke huiskerk en van elke kloostergemeenschap en van ons samenzijn hier en nu: dat het als een sacrament is, waar de levende Christus het levende midden van uitmaakt, het levende hart.
Als wij eenvoudig concreet in Zijn naam samenzijn, raken wij zonder meer aan Hem en Hij aan ons. Prachtig, huiveringwekkend en ongelooflijk tegelijk!
Ook dat andere vers uit het evangelie van vandaag gaat over óns: Ik zeg u: wanneer twee van u eensgezind op aarde iets vragen – het moge zijn wat het wil – zullen zij het verkrijgen van mijn Vader die in de hemel is. Twee eensgezinden: wederom de kleinste maat van de huiskerk. Maar meteen helemaal Kerk! Op elk punt van een cirkel of kring gaat de meest hechte lijn doorheen het midden. De meest hechte eensgezindheid van een huiskerk of van een kloostergemeenschap gaat via Christus, het levende Midden. Concreet eensgezind gebed gaat dus bij uitstek via Christus, via Hem als filter en als aanjager. Zo zit ons concrete samenzijn in eensgezind gebed, als was het een sacrament, meteen al ‘onmiddellijk’ in Christus, en met Christus in de schoot van de Drie-vuldigheid, en worden wij zonder meer verhoord minstens met dé gave uit die schoot: de gave van de H. Geest. Prachtig, huiveringwekkend en ongelooflijk tegelijk!
Elk concreet kerk-zijn verknoopt dus als het ware sacramenteel hemel en aarde. Daarom ook nog die andere woorden uit het evangelie vandaag: Voorwaar, Ik zeg u: wat gij zult binden op aarde, zal ook in de hemel gebonden zijn; en wat gij zult ontbinden op aarde, zal ook in de hemel ontbonden zijn. Wanneer wij-die-kerk-zijn ons concreet met elkaar verzoenen, dan verzoenen wij ons, als was het een sacrament, zonder meer met God en verzoent God zich zonder meer met ons. Zo aards én zo hemels inéén is onderlinge verzoening! En alleen wat niet met Christus verenigbaar is (en alleen maar dát!, maar dat dan wel onopgeefbaar!), – alleen wat niet met Christus verenigbaar is, maakt die onderlinge verzoening onmogelijk. Op aarde zoals in de hemel. Én omgekeerd: in de hemel zoals op de aarde. Zó concreet brengt, als het goed is, ons kerk-zijn hemel en aarde samen. Prachtig, huiveringwekkend en ongelooflijk tegelijk!
Amen.